| RODZAJ | Kasztanowiec |
| GATUNEK | zwyczajny |
| RODZINA | Mydleńcowate (Sapindaceae) |
| NAZWA ŁACIŃSKA | Aesculus hippocastanum |
| WYSTĘPOWANIE | Półwysp Bałkański, niewielkie obszary północnej Grecji, Albanii, Macedonii, Serbii i Bułgarii. Od XVI w. sadzony w innych częściach Europy. Do Polski drzewo trafiło w XVII w. jako jedno z pierwszych uprawianych u nas drzew ozdobnych obcego pochodzenia. W tej chwili jest tu całkowicie zadomowione, a nawet powszechnie (choć błędnie) uważane za rodzime. |
| STATUS | Antropofit zadomowiony |
| POKRÓJ | Okazałe drzewo liściaste o grubym pniu i szerokiej, kopulasto wysklepionej koronie. Pień gruby, często skręcony wzdłuż własnej osi, przeważnie nisko rozwidlony na kilka równorzędnych, początkowo stromo wznoszących się ku górze konarów. Korona zwykle bardzo rozłożysta, kopulasto wysklepiona, bardzo gęsta. Konary grube, zwykle łukowato wygięte w ten sposób, że przy pniu wznoszą się bardzo stromo, potem coraz łagodniej, aż w końcu czasami lekko opadają. Gałęzie nieregularnie, kanciasto powyginane. Końcowe gałązki grube i długie, w dolnej części korony zgrupowane w gęste, zwisające pionowo w dół wiązki, przy końcach łukowato wygięte w górę.
 |
| KORA, PĘDY | Kora początkowo szara i gładka, u dorosłych drzew brunatnoszara, niezbyt gruba, łuskowato spękana na podłużne, odpadające poletka. Młode pędy brunatne, pokryte jaśniejszymi przetchlinkami, bardzo grube (nawet grubości palca!). Gałązki gęste, długie i grube, wyglądające bardzo masywnie, w początkowej fazie stromo (często zupełnie pionowo) zwieszające się w dół, przy końcach zaś łukowato wzniesione ku górze. Pąki mieszane, jajowato-stożkowate do jajowatych, na końcu zaostrzone, wyjątkowo duże - długości do 3 cm i szerokości do 1.5 cm (największe spośród wszystkich europejskich drzew), błyszcząco ciemnobrązowe, wiosną stają się bardzo lepkie. Pąki boczne mniejsze od wierzchołkowych.
|
| LIŚCIE | Blaszkowate, dłoniasto złożone z 5-7 listków. Wyróżniają się bardzo dużymi rozmiarami - średnica całego liścia wynosi zwykle 30-40 cm, a długość wraz z ogonkiem nawet do 60cm. Listki odwrotnie jajowate (najszersze niedaleko końca), na wierzchołku krótko zaostrzone, z drugiej strony zbiegające wąskim klinem, szczytowy i dwa obok wyjątkowo duże - długości 15-25 cm, dwa przy ogonku kilka razy mniejsze. Wszystkie listki siedzące, na brzegu podwójnie piłkowane, z góry ciemno-, z dołu jasnozielone, obustronnie matowe. Ustawienie naprzeciwległe na bardzo długich, 7-20cm, stosunkowo grubych i mocnych ogonkach.
 |
| KOLOR KWIATÓW | biały
 |
| ILOŚĆ PŁATKÓW | 5
|
| OWOCE | Zebrane po kilka sztuk na bardzo grubych szypułkach duże, kuliste torebki o średnicy do 6 cm. Ich kolor jest jasnozielony, są one grube i skórzaste, pokryte z rzadka kłującymi kolcami, po dojrzeniu rozpadają się na trzy części. Każda torebka zawiera po 1-2 wielkie, czerwonobrunatne nasiona, nazywane potocznie kasztanami. Nasiona występujące w okrywie pojedynczo są kulisto-owalne, w przeciwnym przypadku są one charakterystycznie spłaszczone na powierzchni styku. Powierzchnia kasztanów jest bardzo mocno błyszcząca i posiada delikatną fakturę przypominającą słoje politurowanego drewna (z wyjątkiem owalnego, matowo szarobiałego znacznika). Kasztany osiągają 4cm średnicy.
 |
| OPIS | Kwiaty rozdzielno- lub obupłciowe (nawet w tym samym kwiatostanie!), rozmieszczone jednopiennie, owadopylne i miododajne, zebrane po 20-50 sztuk w stojące, stożkowate kwiatostany długości 15-30 cm. Pojedyncze kwiaty dość duże, o średnicy do 2 cm, posiadają 4-5 białych płatków korony z czerwonymi, żółtymi lub jasnobrązowymi plamkami sygnałowymi . Pręciki przeważnie w liczbie 7, z długimi i grubymi, wygiętymi białymi nitkami i pomarańczowobrązowymi pylnikami. Słupek jeden, górny.
|
| SIEDLISKO | Gatunek wymagający, preferuje gleby żyzne, bogate w wapno, głębokie i wilgotne, światłolubny jednak zupełnie dobrze znoszący zacienienie, mrozoodporny; jego wadą jest wyjątkowo duża podatność na choroby i szkodniki. Często stosowany w nasadzeniach parkowych, alejach, na obrzeżach dróg. |
| WYSOKOŚĆ | do 25 m. |
| OKRES KWITNIENIA | Maj - czerwiec. |
| UWAGI | Inne nazwy: kasztanowiec biały, kasztanowiec dziki, kasztan gorzki. Najstarszy, najgrubszy i najokazalszy kasztanowiec w Polsce rośnie na terenie przykościelnym w miejscowości Lubiń w gm. Krzywiń w woj. wielkopolskim. Obwód pnia drzewa wynosi 5.36 m, jego wysokość to 24.8 m, wiek zaś szacuje się na ponad 250 lat. |
