RODZAJ | Kruszyna |
GATUNEK | pospolita |
RODZINA | Szakłakowate (Rhamnaceae) |
NAZWA ŁACIŃSKA | Frangula alnus |
WYSTĘPOWANIE | Gatunek występuje na obszarze od północno-zachodniej Afryki, poprzez całą Europę, Azję Mniejszą, północną część Syrii, Iraku, Iranu po północną i środkową Azję. |
STATUS | Gatunek rodzimy |
POKRÓJ | Krzew, rzadziej niewysokie drzewko o wysokości do 5 m. Brak cierni na gałązkach różni kruszynę od podobnego gatunku - szakłaka pospolitego.
|
KORA, PĘDY | Gałązki cienkie. Kora na młodych gałązkach owłosiona, brązowobrunatna, na starszych matowa, szarobrunatna i pokryta jasnymi plamkami - przetchlinkami.
 |
LIŚCIE | Liście ogonkowe, ustawione skrętolegle, długości od 3 do 7 cm. Blaszka liściowa szerokoeliptyczna lub odwrotnie jajowata, całobrzega, tępa lub zaostrzona. Po obu stronach nerwu głównego 6-9 łukowatych nerwów bocznych. Na górnej stronie liście są ciemniejsze, na spodniej jaśniejsze, żółtawozielone. Liście są nagie, tylko na nerwach owłosione. Jesienią przebarwiają się na kolor jasnożółty. Pączki bez łusek.
 |
KOLOR KWIATÓW | biały
|
ILOŚĆ PŁATKÓW | 5
|
OWOCE | Kulisty pestkowiec, wielkości grochu, zawierający 2-3 jajowate nasiona. Owoce są początkowo zielone, później czerwone i fioletowo-czarne, w końcu prawie czarne. Ponieważ nie dojrzewają równocześnie, w czasie owocowania na roślinie owoce są różnokolorowe.
 |
OPIS | Kwiaty drobne, wyrastają po 2-10 z kątów liści na krótkich szypułkach. Obupłciowe, 5-krotne, o zielonkawych z zewnątrz, białych wewnątrz płatkach korony, krótszych od działek kielicha. Pręciki krótsze od płatków korony.
 |
SIEDLISKO | Występuje w podszycie rozmaitych zbiorowisk leśnych od suchych borów iglastych, poprzez różne lasy mieszane i liściaste, do bagiennych olsów. Rośnie także na torfowiskach i mokrych łąkach. |
WYSOKOŚĆ | do 5 m. |
OKRES KWITNIENIA | Maj - wrzesień. |
WŁASNOŚCI LECZNICZE | Surowiec zielarski: kora - zawiera glikozydy antrachinowe (m. in. frangulinę), flawonoidy, garbniki, saponiny. Wchodzi w skład wielu mieszanek ziołowych, sporządza się z niej odwary. |
WŁASNOŚCI TRUJĄCE | Owoce zjedzone w większych ilościach powodują u ludzi wymioty i silną biegunkę. |
UWAGI | Owoce dla ludzi niesmaczne i trujące, jednak stanowią przysmak wielu ptaków. Polska nazwa zwyczajowa pochodzi od kruchych, podatnych na złamanie gałęzi. Od 2014 roku nie podlega ochronie. |