RODZAJ | Kalina |
GATUNEK | koralowa |
RODZINA | Piżmaczkowate (Adoxaceae) |
NAZWA ŁACIŃSKA | Viburnum opulus |
WYSTĘPOWANIE | Występuje w przeważającej części Europy z wyjątkiem północnych krańców Półwyspu Skandynawskiego oraz południowych krańców Półwyspu Iberyjskiego, Apenińskiego i Bałkańskiego. W kierunku wschodnim zasięg obejmuje rozległy obszar sięgający Syberii z izolowanymi obszarami występowania w rejonie gór Azji Środkowej oraz Kaukazu. Rozproszone stanowiska ma w Azji Mniejszej. W Polsce gatunek ten jest pospolity z wyjątkiem wyższych partii gór. |
STATUS | Gatunek rodzimy |
POKRÓJ | Krzew o wysokości do 4 m i szerokości ok. 2 m (u dołu krzew wąski). Wyjątkowo w korzystnych warunkach osiągać może nawet do 6-7 m wysokości. Korona luźna, niesymetryczna, tworzona przez giętkie pędy.
 |
KORA, PĘDY | Kora szara (zwłaszcza zimą jasna) pokryta licznymi szarymi, kolistymi przetchlinkami, podłużnie spękana (kreskowana). Młode gałązki sześciokanciaste, kruche, krótkoowłosione, połyskujące, czerwonobrunatne. Mają długie międzywęźla, często esowato wygięte, bez zgrubień w węzłach. Rdzeń drewna jasny, szeroki, sześciokątny, samo drewno zielonkawe. Pąki nakrzyżległe, czerwonobrunatne, pod spodem zielonawe, nieco lepkie, okryte dwiema dużymi łuskami i osadzone na krótkich trzonkach. Zróżnicowane są na buławkowate, większe i tępo zakończone pąki kwiatowe oraz spłaszczone od strony pędu, przylegające i ostro zakończone pąki liściowe. Pąka szczytowego często brak
|
LIŚCIE | Naprzeciwległe, o długości do 7-10 cm i szerokości do 8 cm, na młodych, silnie rosnących pędach mogą być większe, do 12 cm długości. Ogonek liściowy krótki (2-3 cm), z wierzchu rynienkowaty. U jego nasady znajdują się drobne, nitkowate, 2-6-sieczne i szybko odpadające przylistki. Blaszka liściowa jest szerokojajowata, tępo klapowana (z trzema, rzadziej pięcioma klapami), na brzegu grubo i nieregularnie piłkowana, u nasady słabo sercowata lub ucięta. Z wierzchu naga i ciemnozielona, pod spodem jaśniejsza, delikatnie owłosiona gwiazdkowatymi włoskami. Na ogonkach liściowych znajdują się pozakwiatowe miodniki. U nasady ogonka umieszczone są one na nitkowatych wyrostkach, a bliżej blaszki liściowej wykształcają się w formie 2-4 gruczołków miseczkowatych, siedzących i zielonych. Liście rozwijają się równocześnie z kwiatami, jesienią przebarwiają się na kolor szkarłatnopurpurowy.
 |
KOLOR KWIATÓW | biały
 |
ILOŚĆ PŁATKÓW | 5
|
OWOCE | Szkarłatnoczerwony, lśniący, kulistego kształtu pestkowiec o długości 8-10 mm, na szczycie z pozostałościami słupka. W żółtawym miąższu znajduje się jedna, okrągła i spłaszczona pestka, o czerwonej barwie, średnicy 6-8 mm.
|
OPIS | Kwiaty niewielkie, białe, zebrane na szczytach gałązek w płaskie baldachogrona o średnicy do 10 cm. Wszystkie kwiaty są 5-płatkowe; brzeżne są większe (15-25 mm), z nierównej wielkości płatkami, płaskie i płonne - pełnią funkcję powabni. Kwiaty środkowe mają dzwonkowaty kształt i są mniejsze (4-5 mm), obupłciowe. Kielich niepozorny, z bardzo krótkimi ząbkami. Korona z krótka rurką i 5 łatkami. Pręcików jest 5, są zrośnięte z koroną i wystające. Otwierają się po wewnętrznej stronie. Słupek dolny z krótką szyjką zakończoną trójdzielnym znamieniem.
|
SIEDLISKO | Rośnie w wilgotnych lub przynajmniej świeżych lasach i zaroślach, zarówno w podszycie jak i na skrajach. Często w łęgach wzdłuż rzek, strumieni i nad brzegami jezior, także w grądach i rzadziej w olsach, nierzadko na brzegach śródleśnych i podleśnych torfowisk niskich, w zaroślowych zbiorowiskach ekotonowych. Spotykana jest też pod okapem drzewostanów mieszanych i sosnowych posadzonych na żyznych i świeżych siedliskach lasowych. Jest odporna na mróz i ocienienie. |
WYSOKOŚĆ | do 4 m. |
OKRES KWITNIENIA | Maj - lipiec. |
WŁASNOŚCI LECZNICZE | Jest rośliną leczniczą stosowaną głównie w leczeniu chorób kobiecych, związanych z problemami zdrowotnymi i bolesnościami w czasie ciąży i menstruacji. Owoce są jadalne, choć surowe są w dużych ilościach szkodliwe dla dzieci i na ogół nie są cenione ze względów smakowych. |
WŁASNOŚCI TRUJĄCE | Na zawarte w owocach trujące saponiny wrażliwe są małe dzieci, także bydło i konie, przy czym objawy zatrucia występują tylko po spożyciu dużych ilości owoców. |
UWAGI | Owoce tracą większość swoich trujących własności po przemrożeniu lub przegotowaniu. |