| RODZAJ | Dereń |
| GATUNEK | jadalny |
| RODZINA | Dereniowate (Cornaceae) |
| NAZWA ŁACIŃSKA | Cornus mas |
| WYSTĘPOWANIE | Pochodzi ze środkowej i południowo-wschodniej Europy i zachodniej Azji, jest uprawiany w wielu krajach świata. W Polsce tylko uprawiany. |
| STATUS | Gatunek obcy - w Polsce uprawiany |
| POKRÓJ | Krzew lub małe drzewko liściaste o krótkim, nisko rozgałęzionym pniu i rozłożystej, często parasolowatej koronie. Wyróżnia się przede wszystkim tworzonymi bardzo wcześnie na wiosnę, jaskrawożółtymi kwiatami. Pień krótki, często krzywy lub pochylony, nisko rozgałęziony. Korona w przypadku drzew nisko osadzona, okrągława lub parasolowata, często bardzo rozłożysta, luźna, u krzewów nieregularna.
|
| KORA, PĘDY | Kora szarobrązowa, łuszcząca się nieregularnymi w kształcie, cienkimi i odpadającymi łuskami. Młode pędy kanciaste, od strony zacienionej zielonkawoszare, od nasłonecznionej - purpurowe, lekko owłosione, tegoroczne pędy początkowo żywozielone. Pąki żółte, delikatnie owłosione, liściowe lancetowate i szpiczaste, z dwiema łuskami, siedzące, kwiatowe kuliste, duże - zawierają w sobie cały kwiatostan, wielołuskowe, osadzone na trzoneczkach.
|
| LIŚCIE | Blaszkowate, pojedyncze. Blaszka eliptyczno-jajowata, z przedłużonym wierzchołkiem, długości 5-10 cm, całobrzega, zielona (od spodu jaśniejsza), z wierzchu lekko błyszcząca, w kątach nerwów posiada kępki białych włosków. Charakterystyczną cechą jest łukowata nerwacja z 3-5 parami jasnych, mocno wystających od spodu nerwów. Ustawienie naprzeciwległe na krótkich, rynienkowatych ogonkach, często czerwonawych.
 |
| KOLOR KWIATÓW | żółty
|
| ILOŚĆ PŁATKÓW | do 4
|
| OWOCE | Owalne, błyszczącoczerwone pestkowce długości 1-2cm. Posiadają soczysty miąższ oraz dużą i bardzo twardą, dwunasienną pestkę. Zawierają dużą ilość witaminy C (tyle, co cytryny). Są jadalne, jednak ich cierpko-kwaskowaty smak nie należy do najlepszych. Robi się też z nich marmoladę, dżem, nalewki, nadzienie do cukierków.
 |
| OPIS | Kwiaty obupłciowe (obok nich także liczne męskie), owadopylne, zebrane po 10-25 sztuk w gęste, baldachowate kwiatostany. U podstawy każdego baldachu znajdują się 4 łuskowate listki okrywy (są to nie powiększające się w trakcie kwitnienia zewnętrzne łuski pąków kwiatowych). Pojedyncze kwiaty drobne, posiadają podwójny, 4-krotny okwiat, pachną niezbyt przyjemnie. Płatki korony jaskrawożółte, lancetowate i zaostrzone, długości 2-3mm. Słupek kubkowaty (zalążnia dolna), owłosiony, 4 pręciki osadzone na dużym, żółtym dysku miodnikowym.
|
| SIEDLISKO | Jest u nas uprawiany jako roślina ozdobna. Ma ozdobny wygląd w marcu i kwietniu, kiedy kwitnie, a także na jesieni, kiedy pojawiają się jego owoce. Jest stosowany również na wysokie żywopłoty. Jest to krzew o skromnych wymaganiach, który dobrze się czuje na słońcu i w półcieniu, znosi gleby wapienne, susze i zanieczyszczone powietrze. W cieniu owocuje słabo i ma luźniejszy pokrój. |
| WYSOKOŚĆ | 3 - 7 m. |
| OKRES KWITNIENIA | Marzec - kwiecień. |
| CECHY CHARAKTER. | Kwiaty żółte, w baldachach ujętych w 4-listną okrywę. Kwitnie przed rozwinięciem liści. |
| UWAGI | Inne nazwy: dereń właściwy.
Obłupana z kory gałązka kwitnącego derenia, pogryziona na końcu jest skutecznym środkiem do czyszczenia zębów. |
