RODZAJ | Skrzyp |
GATUNEK | olbrzymi |
RODZINA | Skrzypowate (Equisetaceae) |
NAZWA ŁACIŃSKA | Equisetum telmateia |
WYSTĘPOWANIE | Występuje w północno-zachodniej Afryce, w południowej i środkowej Europie i zachodniej Azji. |
STATUS | Gatunek rodzimy |
ŁODYGA | Najniższe człony bocznych odgałęzień są wyraźnie krótsze niż pochwy liściowe łodygi.
|
LIŚCIE | Na pędach płonnych liście w liczbie 20-40 zrośnięte w pochwy liściowe osiągają do 4 cm długości. Pochwy te w dolnej części łodygi przylegają do niej, w górnej - są lejkowato rozszerzone. Pochwy są pokryte płaskimi żeberkami oddzielonymi wąskimi rowkami o wyraźnych, ostrych krawędziach. Ząbki są lancetowato-szydlaste, dwukrotnie krótsze od zrośniętej części pochew. Na końcach są zwężone w szczecinkę, czasem łączą się po 2-3. Na pędach płonnych pochwy liściowe tworzone także ze zrośniętych 20-40 listków osiągają do 2,5 cm długości i zakończone są szydlastymi ząbkami z ciemnobrązowym grzbietem, podobnej długośc i jak zrośnięta część pochew. Szczyty ząbków łatwo odłamują się. Pochwy liściowe pędów bocznych osiągają 6 mm długoś ci i zakończone są także łatwo odłamującymi się, szydlastymi ząbkami.
|
KOLOR KWIATÓW | ...
|
ILOŚĆ PŁATKÓW | brak kwiatów-zarodniki
|
OPIS | Pędy zarodniowe osiągają do 25 cm (rzadko 50 cm) wysokości, podczas gdy pędy płonne do 120 cm wysokości. Pędy zarodniowe są żółtawo-brązowawe, białawe lub bladozielone, o średnicy do 15 mm. Na pędzie podzielone gęsto na ok. 12 węzłów, z których wyrastają pochwy liściowe. Na szczycie pędów znajdują się wrzecionowate kłosy zarodniowe. Pędy płonne są białawo-żółtawe, słabo pożłobione, z 20-40 niewyraźnymi żeberkami, o średnicy 10-12 mm (rzadko do 20 mm). W węzłach z każdego rowka wyrastają pojedyncze, zielone i zwykle nierozgałęzione pędy boczne. Powierzchnię mają szorstką, z 4-5 żeberkami. Kłos zarodnionośny
Długości 4-8 cm, z pustym środkiem i zaokrąglonym wierzchołkiem. Złożony z tarczowatych liści zarodnionośnych, po których spodniej stronie znajduje się po kilka zarodni.
|
SIEDLISKO | Rośnie w lasach łęgowych, zwłaszcza na źródliskach, także w wilgotnych zaroślach i nad brzegami rzek, w Karpatach i Sudetach oraz w pasie pojezierzy pomorskich. |
WYSOKOŚĆ | 20 - 120 cm. |
OKRES KWITNIENIA | Kwiecień - maj. |
CECHY CHARAKTER. | Ząbków pochwy 20-40. Wysokość często ponad 1 metr. |
UWAGI | Z trwałego kłącza podziemnego w marcu i kwietniu wyrastają nad powierzchnię gruntu pędy zarodnionośne. Do dojrzeniu i wysypaniu zarodników pędy te w kwietniu (do początku maja) w krótkim czasie obumierają. W międzyczasie nad powierzchnię gruntu wschodzą zielone pędy wegetatywne i kolejne, nowe pędy tego rodzaju pojawiają się przez dłuższy czas na początku sezonu wegetacyjnego.
W całej Polsce skrzyp olbrzymi był gatunkiem chronionym ściśle od 1983 r. do 2014 r. |