RODZAJ | Centuria |
GATUNEK | pospolita |
RODZINA | Goryczkowate (Gentianaceae) |
NAZWA ŁACIŃSKA | Centaurium erythrea |
WYSTĘPOWANIE | Występuje na terenie Europy, Afryki i Azji, na pozostałych kontynentach introdukowana. W Polsce dość rzadka. |
STATUS | Gatunek rodzimy |
ŁODYGA | Łodyga wzniesiona, prosta dorastającą do 50 cm wysokości z rzadka słabo rozgałęziającą się u wierzchołka. U góry jest 4-kanciasta.
|
LIŚCIE | Ulistnienie nakrzyżległe. Liście ma dwojakie. Dolne, tworzące różyczkę, są jajowate, górne, łodygowe - siedzące o kształcie podługowatojajowatym. Łodygowe liście są 3-5-nerwowe i zaostrzone.
|
KOLOR KWIATÓW | różowy
|
ILOŚĆ PŁATKÓW | 5
|
OWOCE | Walcowata, żółta torebka o długości ok. 1 cm.
|
OPIS | Różowe kwiaty skupione po kilka w pęczkach w szczytowe gęste podbaldachy. W każdym podbaldachu są 2 podkwiatki. Korona kwiatu jest talerzykowata, a jej łatki mają przynajmniej 5 mm długości. Kielich ma długość do 0,75 długości rurki korony.
|
SIEDLISKO | Roślina jednoroczna lub dwuletnia. Rośnie na łąkach, miedzach, widnych polanach i nasłonecznionych stokach wzgórz. |
WYSOKOŚĆ | 30 - 50 cm. |
OKRES KWITNIENIA | Lipiec - październik. |
CECHY CHARAKTER. | Liscie zwykle 5-nerwowe. Kwiaty krótkoszypułkowe, po kilka w pęczkach. |
WŁASNOŚCI LECZNICZE | Zawiera m.in.: substancje gorzkie (gencjopykryna, erytauryna, amarogentyna), alkaloid gencjaninę, flawonoidy, kwasy organiczne, olejki eteryczne, sole mineralne (duża zawartość magnezu). Ze względu na dużą zawartość goryczy, ziele centurii pobudza wytwarzanie soków trawiennych żołądka i żółci. |
UWAGI | Inne nazwy: centuria zwyczajna, tysiącznik. |
Ochrona gatunkowa | Ochrona częściowa (w latach 2004-2014 pod ochroną ścisłą). |