| RODZAJ | Buk |
| GATUNEK | pospolity |
| RODZINA | Bukowate (Fagaceae) |
| NAZWA ŁACIŃSKA | Fagus sylvatica |
| WYSTĘPOWANIE | Strefa umiarkowana półkuli północnej. W Europie buk zwyczajny jest najliczniej reprezentowanym gatunkiem drzewa - występuje pospolicie na całym kontynencie z wyjątkiem jego północno-wschodniej i południowo-wschodniej części. Także w Polsce, gdzie przebiega północno-wschodnia granica zasięgu gatunku, buk pospolity stanowi jeden z podstawowych składników lasów, zwłaszcza puszczy bukowych Pomorzu Zachodnim oraz regla dolnego w Karpatach. Obszarami, na których drzewo nie występuje są m.in. Podlasie (w tym Puszcza Białowieska), Pojezierze Suwalskie i Mazowsze. |
| STATUS | Gatunek rodzimy |
| POKRÓJ | Dorasta do ok. 25-30 m wysokości. Korona gęsta, szeroka, nisko osadzona ,jeżeli drzewo rośnie samotnie, u drzew rosnących w zwartych drzewostanach, pnie są wysokie, gonne (bez bocznych gałęzi). Osiąga wiek do 350 lat. Drzewa rosnące w odosobnieniu wykształcają gruby i dość krótki, często nieregularny pień, ich korona jest zwykle bardzo szeroka i kopulasta, gęsto ugałęziona od samego dołu, masywne konary są niezwykle rozłożyste, w dolnej części skierowane zwykle niemal poziomo.
|
| KORA, PĘDY | Kora stanowi niezawodny znak rozpoznawczy tego drzewa. Wyróżnia się ona przede wszystkim bardzo charakterystycznym, jasnym, ołowiowoszarym zabarwieniem oraz tym, że zawsze pozostaje gładka. Młode pędy obłe, brunatnopurpurowe i lekko błyszczące, stosunkowo gładkie (pokryte jedynie rozproszonymi przetchlinkami), nagie. Pąki osadzone na krótkich trzonkach, w kształcie wrzecionowate, długie (1.5-3cm) i wąskie (liściowe 2-3mm, kwiatowe 3-5mm), mocno zaostrzone, z licznymi nakrywającymi się spiralnie, szpiczastymi, brązowo cieniowanymi łuskami. Pąki boczne mocno odstające od pędu.
 |
| LIŚCIE | Blaszkowate, pojedyncze, z wąskimi i długimi, szybko opadającymi przylistkami. Blaszka eliptyczna lub odwrotnie jajowata, na końcu krótko zaostrzona, długości 5-10cm, całobrzega, o falisto karbowanej powierzchni, z góry zielona do ciemnozielonej, błyszcząca, od spodu jaśniejsza i matowa, na brzegach orzęsiona delikatnymi, białymi włoskami. Liczba par nerwów bocznych: 5-9. Ustawienie: dwustronne - naprzemianległe, na 1-1.5cm, owłosionych ogonkach. Liście buka pospolitego należą do najatrakcyjniejszych kolorystycznie. Ich zabarwienie zmienia się od soczyście jasnozielonego, poprzez ciemnozielone, złocistożółte i pomarańczowobrązowe aż do złocistobrunatnego. Na każdym etapie rozwoju kolor jest bardzo jaskrawy i wyrazisty, podkreślany dodatkowo przez duży połysk liści.
 |
| KOLOR KWIATÓW | ...
 |
| ILOŚĆ PŁATKÓW | niepozorne
|
| OWOCE | Trójgraniaste, brązowe orzeszki nazywane bukwią, błyszczącobrązowe, zebrane po dwa (rzadziej pojedyncze)z miękko owłosioną, zdrewniałą torebką - kupulą, pękającą na drzewie, otwierającą się po dojrzeniu czterema klapami. Są jadalne i bardzo pożywne, mają słodkawy smak, wytwarza się z nich olej.
|
| OPIS | Kwiaty rozdzielnopłciowe, rozmieszczone jednopiennie, wiatropylne. Kwiaty męskie w wielokwiatowych, puszystych, kremowobiałych główkach o średnicy do 2cm, luźno zwisające na długich i wiotkich, zielonkawych, owłosionych szypułkach. Kwiaty żeńskie zebrane po 2-4 w filcowatych główkach stojących na krótkich, sztywnych osiach.
 |
| SIEDLISKO | Lubi dość wysoką wilgotność powietrza i jest wrażliwy na wiosenne przymrozki, dlatego brak naturalnych stanowisk w centralnej i wschodniej Polsce. Gleby żyzne, wapienne, napowietrzone i wilgotne, ale nie podmokłe. Młode rośliny doskonale znoszą zacienienie. W północnej Europie występuje w niskich położeniach do 650 m, im dalej ku południowi tym rośnie wyżej. W Tatrach sięga do wysokości 1250 m n.p.m., w Alpach występuje na 1540 m. Tworzy buczyny, w których dominuje, rośnie też licznie w grądach. Zajmuje siedliska lasu świeżego, mieszanego i wilgotnego. Na Pomorzu Zachodnim jest głównym składnikiem niektórych kompleksów leśnych. W Karpatach występuje w lasach regla dolnego. |
| WYSOKOŚĆ | do 30 m. |
| OKRES KWITNIENIA | Kwiecień - maj. |
| CECHY CHARAKTER. | Liście jajowate, zielone, później przebarwiające się. |
| UWAGI | Inne nazwy: buk zwyczajny.
Najstarszy w Polsce buk rośnie w miejscowości Sieraków w województwie wielkopolskim i ma średnicę 216 cm, a obwód 678 cm. Najgrubszy buk zwyczajny w Lasach Państwowych rośnie w nadleśnictwie Przedborów, leśnictwie Wanda (woj. wielkopolskie. Osiąga 670 cm obwodu. |
